این بخش بسیار مهم است، زیرا تمام مباحث حقیقت و مجاز بر تحلیل استعمال بنا شده است.
۱) استعمال حقیقی
وقتی لفظ در معنای موضوعله به کار رود. مثال: استعمال «أسد» در حیوان درنده.
۲) استعمال مجازی
وقتی لفظ در غیر معنای موضوعله به کار رود، با وجود قرینه. مثال: استعمال «أسد» در «رجل شجاع».
تحلیل آخوند
آخوند خراسانی میگوید:
- در مجاز، لفظ در غیر معنای موضوعله استعمال میشود
- اما علاقه و قرینه باعث انتقال ذهن میشود
تحلیل محقق اصفهانی
اصفهانی میگوید:
- استعمال حقیقی و مجازی هر دو «ابراز تعهد» هستند
- در مجاز، تعهد جدیدی شکل نمیگیرد، بلکه قرینه تعهد را تغییر میدهد
تحلیل علامه طباطبایی
علامه میگوید:
- حقیقت و مجاز هر دو «اعتبار عقلایی» هستند
- مجاز یعنی انتقال از معنای اصلی به معنای ثانوی بر اساس علاقه و قرینه
این بخش بسیار مهم است، زیرا تمام مباحث حقیقت و مجاز بر تحلیل استعمال بنا شده است.
۱) استعمال حقیقی
وقتی لفظ در معنای موضوعله به کار رود. مثال: استعمال «أسد» در حیوان درنده.
۲) استعمال مجازی
وقتی لفظ در غیر معنای موضوعله به کار رود، با وجود قرینه. مثال: استعمال «أسد» در «رجل شجاع».
تحلیل آخوند
آخوند خراسانی میگوید:
- در مجاز، لفظ در غیر معنای موضوعله استعمال میشود
- اما علاقه و قرینه باعث انتقال ذهن میشود
تحلیل محقق اصفهانی
اصفهانی میگوید:
- استعمال حقیقی و مجازی هر دو «ابراز تعهد» هستند
- در مجاز، تعهد جدیدی شکل نمیگیرد، بلکه قرینه تعهد را تغییر میدهد
تحلیل علامه طباطبایی
علامه میگوید:
- حقیقت و مجاز هر دو «اعتبار عقلایی» هستند
- مجاز یعنی انتقال از معنای اصلی به معنای ثانوی بر اساس علاقه و قرینه